Poniżej przetłumaczyłam artykuł z Psychology Today dotyczący
dysleksji. Gdybym znała te fakty, łatwiej by mi się pracowało z moim synem,
również dyslektykiem. Pamiętam jak w przedszkolu pani wydała zakaz uczenia
dzieci pisania, gdyż będą się uczyły tego w pierwszej klasie szkoły
podstawowej. Gdyby mój syn się uczył czytać i pisać jednocześnie, może by było
mu łatwiej opanować literki. Polecam przeczytanie tekstu, gdyż odświeża i
rewiduje niektóre poglądy.
Prostym językiem: 5 ważnych pytań dotyczących dysleksji
Przejrzyj te wskazówki, aby zrozumieć i pomóc dyslektykom.
Autor J.
Richard Gentry, Ph.D.
Psychologowie, kognitywiści i neurolodzy rozwiązują zagadkę
dysleksji. Ale jeśli jesteś rodzicem, nauczycielem lub opiekunem, może być
trudno czytać i rozumieć ostatnie badania. Poniżej znajduje się pięć ważnych,
często zadawanych pytań na temat dysleksji, które przebrnąwszy przez żargon,
udzielą ci aktualnych informacji.
5 ważnych pytań i odpowiedzi na temat dysleksji
- Co to jest dysleksja?
Dysleksja jest stanem uwarunkowanym biologicznie, który
powoduje trudności początkującym czytelnikom w nauce czytania. W laickiej
terminologii, organizacja typowego mózgu odpowiedzialna za czytanie i
literowanie nie funkcjonuje normalnie u dzieci dyslektycznych mimo, że mogą być
bardzo mądre. Dysleksja jest problemem związanym z mózgiem, lecz jej przyczyna
nie ma nic do czynienia z inteligencją. Mówiąc prościej, dzieci, które są
dyslektykami mają kłopoty z aby nauczyć się dekodować pismo i literować.
Dysleksja nie jest zaburzeniem rozumienia, chociaż jeśli nie można przeczytać
słowa to nie można go też zrozumieć. (Ten post nie jest odnosi się do
dysleksji nabytej przez zdrową osobę, która cierpi na uraz mózgu.)
Dyslektycy mogą nauczyć się czytać – najprawdopodobniej
przez reorganizację obwodów i dostęp do innych regionów niż normalnie czytający
mózg. Czytelnicy dyslektyczni są znani z tego że są wolniejsi w tempie czytania
ale zdaje się, że nikt nie wie dlaczego. Zakładam prostą teorię dla tego stanu,
w odróżnieniu od bardziej złożonych teorii deficytu prędkości ogólnego
przetwarzania, co do której naukowcy się nie potrafią zgodzić: Wielu
dyslektyków czyta w wolniejszym tempie z powodu fonetyzacji, „wymawiają każde
słowo w myślach” raczej niż używają bezpośredniej ścieżki od widzenia pisma do
znaczenia. Mimo, że większość dyslektyków uczących się czytać wymawia słowa w
umyśle kiedy czyta, nie może zobaczyć słów w myślach kiedy je literuje.
W rzeczy samej, kiepska pisownia jest charakterystycznym
znakiem dysleksji i jest bardzo prawdopodobne, że jeżeli jesteś dyslektykiem
będziesz się zmagał z angielską pisownią. Dyslektycy często piszą kilka razy w
jednej pracy to samo słowo inaczej i nigdy nie mogą rozpoznać różnic. Wysnuwa
się różne teorie, że rejon „formowania słowa” w obszarze mózgu łączącym język z
wizualną wskazówką, która jest aktywowana dla obydwu funkcji: czytania i pisania,
nie funkcjonuje u dyslektyków. Ten obszar mózgu wydaje się dostępem do funkcji, która
u normalnego biegłego czytelnika umożliwia widzenie słowa w oczach
umysłu lub wizualizowanie pisowni.
Nie ma dwóch takich samych dyslektyków – lub mających takie
samo funkcjonowanie mózgu – więc spodziewajcie się różnorodności w sposobach
uwidaczniania się dysfunkcji.
- Jak często występuje dysleksja?
Nikt tego nie wie. Widziałem szacunki w literaturze
dotyczącej dysleksji wahające się od 1% do 1/3 populacji. Ostatnie badania
sugerują, że jeden na pięciu ludzi ma opartą na neurologicznym przetwarzaniu
trudności w nauce czytania. Zestawmy to z faktem, że 65% amerykańskich
czwartoklasistów czyta poniżej poziomu sprawności.
Częścią trudności w ustalaniu częstości dysleksji jest to,
że dysleksja objawia się różnym natężeniu: jedne przypadki są łagodne, inne
ciężkie.
- Czy dysleksja częściej występuje w rodzinach?
Tak. Ma pochodzenie genetyczne. Jest uwarunkowana
biologicznie i neurologicznie więc występowanie rodzinne nie jest
niespodzianką. Ostatnie badania podważają popularny mit i informują, że
dysleksja jest na równi powszechna wśród chłopców jak i wśród dziewcząt. Jeśli
jesteś dyslektykiem, jest prawdopodobne, że połowa twoich braci i sióstr też
będzie dyslektykami.
- Czy dyslektycy widzą słowa od końca?
Prawdopodobnie nie – chociaż mogą pisać słowa czy litery od
tyłu. Nauka w tej sprawie nie wypowiada się jasno. Większość ostatnich studiów
kojarzy przypadkowe czynniki dysleksji z wczesnymi trudnościami w przetwarzaniu
liter – dźwięków (deficyty procesów fonologicznych) a nie z brakiem zdolności
wizualnych lub dysfunkcją w procesach wizualnych. Anomalie wizualne z dysleksją
mogą być symptomem, nie przyczyną.
- Jak możemy pomóc dyslektykom?
- Wcześnie interweniuj. Dysleksja lub problemy w czytaniu są uważane za najbardziej rozpowszechnione problemy w uczeniu się. Często nie są diagnozowane lub leczone aż do czasu kiedy jest już za późno na łatwe odzyskanie sprawności.
- Ucz pisania. Zacznij uczenie pisania w przedszkolu. Zaczynanie pisania i czytania, które są wzajemnie połączone w mózgu, są prawie jednym i tym samym. Wczesne pisanie powoduje zainteresowanie i wytrzymałość (obie rzeczy potrzebne w literaturze), angażuje mózg w powtarzające się myśli o tym jak litery i dźwięki odzwierciedlają znaczenie, zajmuje się wielorakimi umiejętnościami dotyczącymi czytania i rozumowania oraz pomaga aktywować obszary mózgu odpowiedzialne za czytanie i literowanie.
- Ucz fonicznie.
- Ucz pisowni. Zdolność do poprawnej pisowni jest lokomotywą, która napędza czytający mózg. Jest ważne, jak obszary mózgu odpowiadające za czytanie płynnie działają lub powodują katastrofę edukacyjną. Dyrektorzy powinni przestać zakazywać nauczycielom nie uczenia pisowni ponieważ pisownia nie jest testowana. Uczenie pisowni wyraźnie poprawia automatyzm i płynność, co jednak z kolei poprawia wyniki w testach. (Dyslektycy potrzebują specjalnych dostosowań w pisowni i więcej czasu na egzaminach)
- Ucz pisania ręką. Technologia jest świetna, ale nie angażuje mózgu w fazie wczesnego czytania, jak nauka pisania piórem po kartce przy użyciu liter jako obrazów dźwięków, po to aby wyrazić myśli. Studia skanów mózgu pokazują, że wczesne lekcje odręcznego pisania pomagają aktywować i koordynować obszary odpowiadające za czytanie.
- Korzystaj z powtarzania. Mózg karmi się powtórzeniami wykonywania czynności takich jak czytanie automatyczne. Korzystaj z powtarzania głośnego czytania, rymowania, łączenia liter z dźwiękami, pisania alfabetu, literowania, wypowiadania słów, automatycznego czytania, odnajdywania znaczenia w druku. Rób to w sposób zrównoważony i zabawny. Na początku nie spodziewaj się perfekcji ani poprawności.
- Nigdy się nie poddawaj. Pamiętaj, dyslektycy są w trakcie procesu reorganizacji obszarów mózgu. Mogą potrzebować więcej czasu, dostosowań i współczucia. Niektórzy dyslektycy doświadczają wyjątkowych sukcesów literackich w dorosłym życiu.
Nie znamy wszystkich odpowiedzi na pytania o dysleksję.
Powyższy zestaw odpowiedzi jest syntezą trzydziestu lat badań i informacji od
setek dyslektyków oraz moich osobistych doświadczeń: Jestem dyslektykiem.
Link do tego artykułu poniżej:
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz